Prawo spadkowe

pexels-pixabay-106152 (1)

Zachowek

Zgodnie z Kodeksem Cywilnym, prawo do zachowku przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z mocy ustawy. Zachowek należy się w wysokości połowy wartości udziału jaki przypadłby w/w spadkobiercy ustawowemu, gdyby został on powołany do spadku.

W sytuacji gdy uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępnym uprawnionym jest małoletni, to zachowek należy się w wysokości 2/3 wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym.

Osoba uprawniona do zachowku może wystąpić z roszczeniem o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo- jeżeli otrzymała od spadkodawcy darowiznę bądź też została powołana do spadku, chociażby w postaci zapisu- do jego uzupełnienia.

Aby obliczyć wysokość zachowku, koniecznym jest ustalenie czystej wartości spadku, którą stanowi różnica pomiędzy wysokością aktywów wchodzących w skład spadku a wysokością długów spadkowych. Obliczenie zachowku następuje na podstawie wartości spadku ustalonej według cen z daty orzekania przez sąd.

Od wartości stanu czynnego spadku, odlicza się długi spadkowe, jak również zobowiązania podatkowe obciążające spadkodawcę, które przechodzą na jego następców prawnych. Obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek także należy do długów spadkowych.

Przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się:

  • Spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni;
  • Uwzględnia się darowizny uczynione przez spadkodawcę (z wyłączeniem drobnych darowizn bądź też darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku , jak też darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku).

Darowiznę uczynioną przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku zalicza się na należny mu zachowek. Co więcej, jeżeli uprawnionym do zachowku jest dalszy zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek także darowiznę uczynioną przez spadkodawcę wstępnemu uprawnionego. W przypadku gdy uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.

Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku – czyli ich wydziedziczyć. Należy jednak pamiętać, że wówczas zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, chociażby przeżył on spadkodawcę.

Roszczenie z tytułu zachowku przedawnia się z upływem 5 lat. W przypadku roszczeń osób uprawnionych do otrzymania zachowku termin pięcioletni liczymy od dnia ogłoszenia testamentu, zaś w przypadku, gdy powództwo kierujemy przeciwko osobie, która z tytułu otrzymanej darowizny jest zobowiązana do uzupełnienia naszego udziału spadkowego, termin ten liczymy od dnia otwarcia spadku.

Sądem właściwym w sprawach o zachowek jest sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli takiego miejsca w Polsce nie da się ustalić- sąd miejsca położenia majątku spadkowego.

Od pozwu uiszcza się opłatę sądową w wys. 5 % od wartości przedmiotu sporu.